Analysis of Kokborok Language & Literature etc.

"Nwng Sakno Hamjaktwi no Buino bo Hamjakdi" Mark 12:31

Image
 Graham Staines ni Nokhung “Nwng Sak no Hamjaktwi Buino Bo Hamjak Di” Swinai: Janaka Tripura Topic: 1.       Joto no baksa khe nukdi….Kung tachukdi…. ( Rum 12:16) 2.       Hamya bai tamechenjak di, kaham bai se hamya no mechendi (Rum: 12: 21) 3.       Norok buibai khlaijak na muchungtwi norokbo buino khlaidi (Luk 6:31) 4.      nwng sak no hamjaktwi buino bo hamjakdi. (Mark 12:31)   Graham Stuart Staines (Australian Christian Missionary) Evangelist Missionary Achaima Sal: 18 th January 1941 Bihik(Wife) : Gladys Staines Bini bwsa khorok nwi: 1) Philip (10) 2) Timothy (6) 3) Esther     Introduction: Graham Staines Khoroksa Australian Evangelist Missionary bo bini Hao Bible translate ni samung tangwi tongmani tei Khusta bemar (Leprosy) rog no naikani khiwi tongmani, bo khwna kha India hai haktor o Biyadi chajak rogno swi-uak hai khe bolong...

Massage of social Transformation in Kokborok Drama an analysis.



“Kokborok Thungnukni bisingtwi lukubosong swlaijakmani koktun;kaisa cherwi naimung”
(Massage of social Transformation in Kokborok Drama an analysis.)

-Janaka Tripura

                                 

Chapter 1


1.Chengmung (Introduction);-
 Thungnuk wngkha borokrogni wansukmungno tei tongmung chamungno kokbai, khorangbai tail khaiwi luku bwskango thwngmani bisingtwi phunukmani mangpili abono Thungnuk, achao phuruni simi thwiyasak Hodao nukmani tangmung-twimung, chamung-numung bebaknono teisa borokrogno mokolbai phunugwi, khwnawi tongthok rimung tubumani abono thungnuk. Aboni bagwi ‘Natyashastra’ Bijab swinai Bharatmuni kaisa kokbwtang samani tongo-“Bibav anubab byabichari sanchari sanyugadras nispati” oboni kokmang wngkha ahai mwngsaswk manwino cherwi naiwi wansugwi paithago kaisa khao tongthokmung manmani abonono thungnuk hwnwi sakha.O Thungnuk abo wngwi mano mwnwikothok Thungnuk(comedy), khakhamani thungnuk(Tragedy), Rwchapmung Thungnuk (Melodrama) dalbi dal o Thungnukni bisingtwi lukubosong sichamni wngwi mano, mwtai-ataini thungnuk wngwi mano, hoda swlaijakmani koktunrog mano. Kokborok Thungnuk swijakmani uklogobo  kwbangma wansukmung,khakamung tongwi mano abhaino Kokborok thungnukgo lukubosong  swlaijakmani koktun mano ,abohai thungnukrog wngkha Sudhanwa Debbarmabai swijak “Egiye cholo”, Alindralal Tripurabai swijak “Lamani homchang”,Nagendra Jamatiabai swijak “Hakor bisingni ongkhorbaisidi” Kokborokni o Thungnukrogno twiwino lukubosog swlaijakmani koktunno cherwi naijaknai,
1.2 Muitu manma Hayungni Thungnukrog:-
Kokborok Thungnukno twiwi cherna swkang Hayungni Thungnuk koktumarogno kisa khursathai kwlaio, Hayungo puila Thungnuk achaimani nukjagkha Greek haktorni simi, saimano abo Greekni Aeschylus ni jora 525BC-456 BC simi chengjakkha, abohaikheno Romano achaikha satok pitok khaijakmani bisingtwi aroni thungnuk swijaknani chengkha 272BC-207BC Liviusni jorani simi, Livius-ni soi mung wngkha Lucius Livius Andronicus oro saimano Romanrog  bo Greekni Borokno paimani bisingtwi sokphaikha, Roman Thungnuk swijakkha Latin kokbai abo Greeknino sokphaio. Haikheno hayung gwnangwi pirjaknani chengkha, abohaikhe France-ni Thungnuk Greek tei Romanni ulo Franceni Thungnuk chengjago Haano hamjakmani rwgwi, Jisu kristono Lobmani rwchapmungbai  swinani chengjakkha, Franceni kwchamkuk Thungnukni mung wngkha“The play of Adam” haikheno kochogwi phaiwi sokphaikha Indiao 1796 bisio Lebedeffshai borokni bisingtwi Bharat haktoro modernism Thungnukni yapri kaphaikha, oro kaisa kok sathai kwlaio Bharat haktoro Thungnuk chengjakmani wngkha 2000 BC swkang Achrya Bharat munibai swijak ‘Natyasashtra’ni simi, bini obo Thungnukya phano Thungnukni Elem swiwi karikha, bini ulo Kalidas,vas, Sudrak, borog swimani ulo jora kwdwkma romwi Sanskrit Thungnuk Hindu tongtharbai Muslim jwngjal wnglaimao Thungnuk swijaknani thagwi  tongkha ulose Engrejrog Bharat haktorno naikolwi satok-pitok khai tongphuru luku sicharimung tubunani bagwi Russiani Lebedeffs mungwi borok khoroksani bisingtwi kolkatao hasteo Banglabai kokswlaijak Thungnuk phunukjagkha. Thungnukni mung “The  Disguise” o Thungnukni simino Bharat haktor modernism sokphaimani nukjago.  Hainohai Bharat haktoro Thungnuk phunuknani chengkha, omo wngkha hayungni thungnuk laibumani bechebo muitu manjakma kokrog.
Lebedeffsbai swijak thungnuk “THE DISGUISE” koktun bwlaini manpli

1.3 Kokborok Thungnukni Laibuma-
                      Kokborok Thungnukni laibumano rwksawi naikhai saimano, Tripurao puila Thungnuk nukjakmani wngkha Bubagra Ratna manikya ni jorao. Assam Burunji(Rajmala) mwngwi kaisa  bijabni Tripura Burunji bechebo o koktuma manjago, aro Bubagra Ratna Manikya ‘Kaliadoman’ jatra mwsawi lenglawi tongo, o koktuma aswk swrai swrai wngsukya phiya omono sawi mano koktuma  sanairog wngkha Assamni Ratna kunduli Sharma bai Arjundas Boiragi borog khoroknwini kokthum rimani bisingtwi o koktuma manjago,a jorani simi Tiprasa luku bosongo twrwk twrwk jatra eba Gian palarog mwsanani chenglaikha,tabuk swlai bisi kholbwrwi eba kholbwrwichi swkango purba Bongo eba tabukni Bangladeshni phaiwi chini Tipra haa bwsani uanjwi khoro mwsawi thangphaio, abono karwi aphuru Bangladeshni kwbangma haa panthorno Tipra Bubagrarogni yaphao chopjak tongmani,abaino Tiprasarogni lukuhodaobo uanjwirogni a jatragan, kobigan bodolrogni nobar kisamisa bujakkha. Abohaiikheno Tripura hao swijak  Thungnuk kwrwi phano ahaino bodolbai Ramyan-Mahabharatbi tonggwrwng naharwi Rabanbod, Sitaharan mwsamani kisa-misa nukjagkha, phiyaba Tripura hasteo  Tiprasarogbai swijak Puila thungnuk nukjakma wngkha  jana sikha achaima jorao 1948 Bisio Sudhanwa Debbarmabai swijak ‘Egiye Cholo’,haiphano o Thungnuk Kokwanjwi tei Kokborok dalogwi swijagkha  obono engreji kokbai Bilingual Dramabo hwno, o Thungnugni kothoma swngkha hai Borok bosongo gwnangrog kwrwirogni thani kusupmung satokmungrog no twiwi o thwngnuk swijagkha, Thungnugo Tripura hasteni ‘Hukbar choba’ni kokbo khursak tongo, aboni ulo kwbangma jora romwino Tipra hao swimung mwthakjagwi tongkha abono hainohai songchaphinani bagwi siklarog bisingtwi-phatartwi luajima nalaiphikha haikheno 1972 bisio Shyamlal Debbarma bai swijak ‘Bengswnal’ sapogwi karijakkha, Phiya Bengswnal Thungnuk lukurogno mwsawi phunukjagkha abohai koktuma manjakya, o swinai hainohai teikaisa thungnuk swiwi karikha 25th May 1973 bisio ‘Govinda Manikya’ o Thungnuk bijab khwlai karijakya phano lukurogno mwsawi phunukjagkha. A bisiono Alindralal Tripurabai swijak ‘Lamani Homchang’  swiwi karijakkha tei October talni 11th Salmario lukurogno Rabindra Bhavano mwsawibo phunukjagkha, o Thungnukno kokborokni 1st Proscenium Theatre  hwnwi saimanjago. Aboni ulo 1974 bisio Jagatbasi Jamatiabai swijak ‘Kolijug’, 1975 bisio Subudlal Jamatiabai swijak ‘Thwiphota’. Aboni ulo 1978 bisio Tripura Political haphang swlaijakmani bagwi tei 1980 bisio oroi-poroi nangmabai kwbangma sal romwi siring-siring wngmani yagulo Rajakhoro hainohai Thungnuk phunuknani chengjakphikha 1983 bisio Narendra Debbarmabai swijak “Nobar Domsani Kothoma” o thungnukno December talni 8th salmario Rajakhoro mwsawi phunukjagkha, omo wngkha Kokborok Thungnukni 2nd eba ulnwi Proscenium theatre o Thungnugno Direction rinai wngkha Nanda Kumar Debbarma, 1985 bisio Nanda Kumar  Debbarmani sakbaithang swijak “Kok kisa koktanghai”. 1985 bisio hainohai swiphikha “Mari”, Randijwkma(1986), Sikhok(1986), Bolongni muktwrwi(1987) aboni  ulo Divakar Debbarmabai  swijak 1989 bisio ‘Chamari ompa’ o Thungnuk Assam hasteo mwsawi kwplai wngwi sokat manjak, 1992 bisio hainohai Nanda kumar Debbarmani swijak “Imangni bwsarog”. 1995  bisio Lampra kala Kendrabai twiduljak Ruhi Debbarmani “Chethuang” o Thungnuko Direction rwkha Madhusudan Debbarma o Thungnuk Bharat haktorni Madhya Pradesh Vhupaloni Yuba utsav pandao puila (1st Prize) Sokat manjak. Aboni ulo 1996 bisio “Khumpui” Ruhi Debbarmabai swijak Abobo Bharitya Yuba utshab Kolkatao 2nd Prize manjak, tei khoroksa Swikwrwng Narendra Debbarmanibo mojomo nukjakkha ‘Siyarini Pamtwi’,Khasiya(1976),  imangni biphiring kobono(1982), mwnwkni-chati(1999), Achaima-haa(1982), Swkal sabo(2006),Paithakni koktun(1987), haikheno kwnangma Kokborok Thungnuk tabuk joratwi swikongni bwtwi thakyakho. omorog wngkha Kokborok Thungnukni laibumao chikonsa muitu manma koktumarog.

Chapter-2
Kokborok Thungnukni bisingtwi Lukubosong swlaijakmung

2.1, “Egiye cholo” Thungnuk –Sudhanwa Debbarma
         Kokborok Thungnukni laibumao puila yakbai swijak Kokborok Thungnuk manmani wngkha Sudhanwa Debbarmabai swijak ‘Egiye cholo’ o Thungnuk 1948 bisini Tripura Bubagra jorani molo swijakkha, Bharat ha 1945 bisio Engrejrogni yakni yokmani ulo Tripura haobo kaisa kwtal wnasukmung sokphaikha a jorani silkla chalairogni bisingtwi abo wngkha 1945 ni ‘Jana sikha Andolon’ Tripurao Rajtantra baiwi Gonotontra phaina naimajora, Tripurani Ranggwnangrog eba Mohajonrog Hukbarkhai chanairogni thani Dadon(Tex) marwmani tei hukbar khainairogno kusupmung, ajorano Tiprasa hodani Huk-kheto khaichanai borokkosongrogni thani romphere sopre khaijakmani twi o Thungnuk swijakkha. O thungnukni kothomao sajak tongmarog wngkha ahai, Golagatini Hukbar choba, oro hukbar khainairog kokkhwnaya wngmani kokno sajakkha. Thungnuko Nayok wngkha Rajendra Debbarma, Golagatio hukbar choba nangphuru kogjagwi thwinaini mungbo Rajen, Thungnugo Policerogni tongmung sitrano lukuni bwskango romwi tisakha. Thungnuk swinai Sudhanwa Debbarma bini Thungnugo Borok bosongrog bahaikhe satokjak tong abono lukurogni bwskango dak-dakkhe phunukkha, lukurogno thungnukni bisingtwi wansukmung phairio ,chinibo manthai tongo abo siring siringkhe achugwi tongkhe manya aboni bagwi choba khainani nangnai, thungnukni kokbothomao swijak tongmahai “Egiye cholo” bwskango himdi , achugwi tatongdi, swinai oro communist no puitu thangnaiborok, o Thungnugo swinai khoroksa thwnggwrwngni bisingtwi sarwmani nukjago-congressni tongmung chwngno kwchangkhe tongnani rwgwlak, o thungnugo Tiprasarog Politicsni bwkhakbo yapri semani nukjakkha.
2.2, “Imangni Bwsarok” Thungnuk –Nanda kumar Debbarma
     
Kokboroko jotonisai kaham thwngnuk saina thangkhai swikwrwng Nanda Kumar Debbarmani ‘Imangni Bwsarok’ kaisa hwnwi mano, o Thungnuk 1992 bisio swijakkha, Kokborokno hamjagwi Kokborok kokni thinangno wansugwi o thungnuk swijakkha, abosimiya  bahaikhe thungnukni bisingtwi luku bosongno swlaiwi mano, swinai bwswk swkangni simi imang nukjak, o kokle kubui... o imang tini mukthang wngkha hwnwi mano, Thungnugo Harikumar mwngwi khoroksa burani bisingtwi swinai phunuknani naikha bini bwsarog rwngkuchuk swrwngmani ulo sakni –hukumu mukumu tei thwibai gwdaljak Rangchak ha amano pogwi thangmani, abohai tongmung-chamungno swrai swrai khe lukubosongni bwskango phunugkha,

Omorog simiya thungnugo Tongthar(Religion) tei Thwngrwng(Politics) bwkhaktwibo swinai phunuknani naikha, Borokbosongo dale-dal tongthar, politicsrog  phaiwi kok kaham-kaham sawi phemlokmani abohai mangplibo nugjago,Thungnugo nugo Mohonta mungwi khoroksani bisingtwi swinai sarwkha-“Ekmatro iswor sri Krishna chwngno mukti rwoi mannai,ang kha kao nwngbo nhini logi tongwi o Krishna pujinani saktharanw”. Omhai kaham-kaham kok swinai Hindu, Christian, Politicianrogni bisingtwi borokbosongro Phemlok phaiwi swlaijakmanino phunugkha,
Chini borok bosongo Doctor,Engineer tei kwbangma kuchuk beremo porikhe sakni Hukumu-mukumuno Pogwi, Kanmung Chumung,Chamung-numung tei Kokrog pogwi thangbaio, Kubun bosongni hukumuno swrwngwi Hoda-bosong swlaiwi thango omohai koktuma o thungnugo nukjagkha.




2.3 “Hakhor bisingni ongkhorbaisidi”(2002)  -Nagendra Jamatia
         
Nagendra jamatiani Thungnuk(Natok) “Hakor bisingni ongkhorbai sidi” Tipra lukubosongni thani kaisa Nangmani bithi hwnwi mano, tamoni hwnkhe o Thungnugo Tipra luku bosongni hamyano tei mwnak puitubai kwlwkjakni yakagwi phainani bagwi Tiprasa dopharogno koktun rwmani Thungnuk.
O Thungnugo sajkakha chini sirisitini puitu khai phailaimani kami Chokdrini radiani  kok tei  sajakkha wansukmani kok, aphuru soisimungni(Science) kokno wansugwise manya kwrwi bithi bwrai, kamini ochaino hamya chayani samung tango,bithi bwrai rio. Jotoni sai mwnakni lama wngkha Lumkhai sakhai mwtaini mungwi  pun-tok tharmani swkalrogno rimani, abohai kwbangma kami amchaini luku hodao wngwi tongmarogno phunugnani naijakha. A jora  Rwngni lama muthupjak hwnwi mao, Thungnugo sajkma tongo A jora lekha pora porikhe Seler hakura wngo, samung khaiya wngo , abohai kokrogno Okrarogni khuktwi sajakgkha.
Thungnugo(Natok) swinai Nagendra Jamatia kwcham jorabai kwtal jorano manjunani bagwi bini Thungnugo Hathai mungwi Khoroksa Thwngwrwngni bisingtwi hoda Swlaijakmani tei kwchambai kwtalno Yak romlairwnani koktunno phunukna naikha, Hathaini Thwnggwrwngo cherwi naikhe saimano O Thungnugo  Bini kanmung chumung Buini sai juda ,Pent, Shart kanjak tei yago Bag(sola) twijak obohaikhe Thungnuk swinai phunugkha.Aboni mari wngkha kwtal jorano rwgwi himnani tei mwnak puituni ongkhorwi kwtalbai kwrwngnani marinose phunugo.
Hathaini thwnggwrwngni bisingtwi swinai Nagendra jamtia mungtham manwino hodani norna naikha , aboro wngkha-
·        Chwrairogno samungo chupukyawi Rwng phwrwngnani.
·        Lumkhai-sakhai pun,tok tharyawi bithi bwrai charwnani.
·        Swkal mwtai hwnwi butharlaima-tanlaimano rosawi hamkrai lamao phainani
Swinai Nagendra Jamatia Bini ‘Hakhor bisingni ongkhorbaisidi’ Thungnugni mwng narwkmaono saimanrwo, Tiprasa Lukubosongorog jora kaisa mwnak puitubai kwlwkjak tongmani, aroni bachawi pohoro himni koktun mano, swikwrwngni Kokrwbaio phan nukjakmani abo Bharitya Kavyashastrani swikwrwng Bhaman,Kuntak hai borokrogbai sursaimano.


2.4   “Longtraini Ekolabya” Thungnuk -Nanda Kumar Debbarma
Tiprasa hodao tabuk jora nukjagwi tongmani kubui Hodani mangpili naina thangkhe Swikwrwng Nanda kumar Debbarmani ‘Longtraini Ekolobya’ Thungnug khursayakhe tongwi manya, oro swngwi mano bobohai kubui Hodani mangpili, o mangpili wngkha Tiprasarog manthai seplejakmani mangpili, kuchugo kasanani bagwi lama segwi najakmani, Bukhukni Chamung Segwi chajakmani mangpili,
Thungnuk bisingni kokno cherwi naikhe saimano, Ekolobya mungwi  khoroksa kamini chwrai bo Dronni thani badukhung swrwngna thangmani maswrwngliya, tamoni hwnkhe Dron saimano bono phwrwngkhe binisai kwplai wngwi thangnai, swrwngwi mano phiya kaisa manwi bono marwnai abo wngkha ‘Yasima bura”,  omo wngkha chini jotonisai nangkugmnai manwi, abonose snwi tongo, aboni mari wngkha khamaimung, kusupmung,
Thungnugo Sikla khoroksani bisingtwi Thungnugni NUK-2 o swinai sarwkha-
Man gwnang chuchu Bishmo, nwng Chini hani Bubagwra, nini kokbai chini hao bebek samung tangjawi tongo, chwng Longtrai hathaini borok o haktorni bwsa, Kasmirni simi Kanya kumara tei Gujratni simi Arunachal chini achaima ha. Abono nugwi chini khakwlap chuksawi phaio, chwngbo o haktorni bedek deksa chwngbo o hani bwsa bwtwirog. Chini kamio norokni hai kuchuk beremni borokni yapha tolani hadwlwi kwlaiyaphano chwng norokno khulumo, manio,.........................................Kochogwi phaiya –chwng jorani Rung chogwise phaio. Ani achaimani, torsamani, sichamani, ani langmani ani bwkhani Longtrai hathai ,abo ha hapung ,Holong tei twisa twikhereng simiya,chini sakni thwibai gwdaljak”
Sakani o Sikla samani kokbwtango saimano, Chini Hano chwng bwswk joratwi hamjak, chwngbo o haktorni bwsa chinibo manthai tongo, chinibo swrwngthai tongo, phiyaba tamoni bagwi tini Longtrai Hathaini bwsarognokhe o manthai rwjakya, Mokol keplengbai tamoni naisikjakya, omohai kokrogbai swinai Lukubosongni thani koktun rwkha. 
Chapter 3
3.1 Thungnuk swijakmani uklogo tamo kokkwcharmung man
         
Puila ‘Egiye cholo’ Thungnuk swijakmani kokno wansugwi naikhe oro omohai kokkwcharmung mano je Tiprasa luku bosongrog bo jorani simi buini Dophabai  kusupjaknani chengkha, Tiprasarog Hukni simi rwngtwi rwngyatwi kheto khwlainani  swrwngmno wansarog naisik manya, abohai tongmungo ta tongdi satokjakmani yakni yogwi phaidi hwnwi oro kok kwcharmung mano.

           ‘Imangni  bwsarog’ Thungnug swijakmani uklogo swinai omohai kokkwcharmung rwo, Chini dophao Kuchuk beremni rwngmung swrwngkhai sakni hukumu-mukumurogno pogwi thangnani kokya, chwng Orono Thwinai orono thangnai hwnwi khao gosinani kokno kwcharo, Chini Thangsung Jorao chwngno kwbangma borokrog phemloknani phainai haiphano a kokrogno khunjuo kanyawi, sakni,Dophani,Lukuni Hamrinose tubunani  bagwi sao.
          ‘Hakor baisingni ongkhorbaisidi’ Thungnugni uklogo omohai kok kwcharmung mano, Chini Tiprasa hodarog agini tongmung chamungbai simi tongkhai tei wngliya,Jora swlaijakma Jorabai baksa borokni tongmung – Chamungnobo swlainani kokno sao, Chwng joto Pogwi thangnai o kokno saya –omono sao Chwng kahamno romwi narwgwi hamyano khibinani o koknose sao,
          Tei kaisa ‘Longtraini Ekolabya’ Thungnugni bisingtwi o kokkwcharmung rwo, Luku bosongrog Hodao tamoni aswk satokjakna nang, Kuchuk bosongni Borokrog Chikonno satokmani, chini manthai tamoni seplejak, bahaikhe boro seplejagwi tong aboni twi hojak wngnani kokno kwcharo. Tirasarog swrwngna muchungwibo sep manya, tamoni bagwi manya o kokno swngnani jora sokphaikha, obotwi kokrogno sinani kokkwcharmung rwo.
3.2 Egiye cholo, Imangni bwsarog, Hakhor bisingni ongkhorbaisidi tei Longtraini ekolobya thungnugbai lukubosong bwswk joratwi swlaimung nukjakkha
       
Sakani o Kaitham Thungnukni Bisingtwi Luku bosongo eba Tiprasa dpohao mojomono swlaijakmani nukjakkha, ‘Egiye cholo’ Thungnugo  satokjakmungni yakni yogwi phainani lamano swrwngkha, Sichanani lama naituknani tei khoroksa tei khoroksano chubanani aborog natokni bisisingtwi lukubosongo swlaijawi phaikha,
          ‘Imangni bwsarog’ thungnugni bisingtwi Lukubosongo kwbangmano swlaijagkha Amani kokno hamjaknani rwngkha, Abohaikheno Tiprasa lukubosongo 2015 bisini simi Tripura university Amani kokbai porinani sep mankha, kwbangma TCS,TPS, officer wngwi mankha, kanmung –chumung kwmawi thangjakno hainohai kwthang khwlai tonanani lam mankha,

Abohaino ‘Hakhor bisisingni ongkhorbaisidi’ thungnukni bisingtwibo mojomono luku bosongo kwtal swlaijakmung nugkha, Tiprasarog kwcham tongmungno khibimabai soisimung tei rwngmung o kuchuk kasawi mankha, swkal hwnwi butharlaimarog aginihai aswk nukjakliya,
         
Longtraini Ekolabyani’ bisingtwibo chini Lukubosongo swlaijakkha wansukmung, naharmung, khabachamung, hamyani logi chobakhaiwi manthai sannani samungrogo kwtal wansukmung swlaijakkha, tei Kusupnai(Sashok) rogni bwskango bokhorok tiswi kok sanani phwrwngkha,

Rosamung(Conclusion:-
Paithago kokrwbaini kwbangma wansukkwrwngni swimungrogbai chwng mankha Thungnuk wngkha Borokni langmo achai phuruni simi thwiyasak nukmani tongmung chamungno teiwaisa nukmani, aboni bagwi Thungnugnobo Hodani kaisa mangpili hwnwi mano, Kwcham Bharatiyani wansugkwrwng Achariya Bharatmuni bini “Natyashastra” bijabo Samani tongo-“Thungnuk wngkha Kokrwbaini Phola” Thwngnuk borokni tongmung-chamungno swlaimano hodano swlaimano, kaisa Lukubosong kwlwgwi tongmano sochawi tubunani phan tongo,
          Chwng nugkha Hayungo Thungnuk Greekni simi chengwi Roman, France, Bharat abohaikhe Tripura haste jora sokphaikha,tabuk Kokborok thungnugobo mojomo yapri sewi lukubosongni thani thokmung,Naithokmung, wansukmung tubuwi phaikha. Lukubosongo swlaijakmani uklogo Kokborok Thungnukni yak tongo, o kok kubui. jora kaisa Tripura hasteo Thungnuk mwsajakmani mwtairogno simi rwgwi mwsajago, jora,thai, tongkhor swlaijakmahai Kokborok Thungnukni yapribo kwtal-kwtal wngwi phaikha, swijagkha Lukubosong swlaijakmungni Thungnuk, Khakhamani Thungnuk(Tragedy), Mwnwi kothok Thungnuk(comedy) dalbi dal. Kubun Kokrwbairogni hai aswk Gwnang wngmanya phano, Ganao thangwi kok sanani joraswkle mankha.
 Swimuk (Bibliography)........
1.     Jamatia,Nagendra,2001, Hakhor Bisingni ongkhorbaisidi,Tribal Research and Institute(TRI), Tripura Printras and publication Melarmath.
2.     Debbarma, Nanda kumar ,Thungnuk Bwchap, First published; nov2015, Akshar publication Agartala,
3.     Debbarma,Rabindra Kishore,2013,Kokborok kokrwbaini Rukungo,Jora publication,Krishna nagar Agartala,
4.     Chwdhuri,Kumud kundu,Kokborok Basha o Sahitya
5.     Kokborok Committee(Tripura Haphang), Yakhwtwng,2000,Edt.Chandra kanta murasing,Published by New Quick Print 11 jaganath bari road,Agartala,


Comments

Popular posts from this blog

"Nwng Sakno Hamjaktwi no Buino bo Hamjakdi" Mark 12:31

Oh Israil Nini Kaitorni bwskango bacha nani tiyar wngsidi

Khukni Kokrwbai no Rwgwi Cherwi Naimung (Kokborok Folklore)