(Aslong Culture and Traditional Photo)
ASLONG (A sub tribe of Tripura)
-Janaka Tripura (Aslong)
Hayungo tabuk joratwi kokbangmani 6000- 7000 swk wnganw , o kok Sanairog ni bising sino-tibetan kokbosong kaisa hayungni ko bosong kotor. O bosong ni kaisa mungremo bodo group ni bedek ongkhormani “tipra” bosong eba “Tepperah” hwnwi wansuk kwrwng engrej saheb rog abono phuklang kha. O tipera bosongo kokborok Sanai kaichuku dopharog tongo o bosong koksanairog wngkha Debbarma, jamatia,Tripura, reang, kalai,murasing,rupini,noatia,uchoi. O kaichuku dopharogni janija dialect eba kokdekrog tongbaio, kokdekni bisingbo teibo clen hwnwi tongo. Chwng joto saimano Mongolian eba bukungbara rogni sub-tribe mase matongnai.
Kok khe ahaise o kaichuku dophani bising “Tripura” dopha ni jotoni swlai sub-tribe tei dialect bango wngya hwnmano kainwi chinwi(22) swk wngnai. aborog wngkha -Tripura, Kewa, naitong, Aslong, Haphang, Gwrjwng, Gaigra, Anok, Khawkulu,teibo kwbangma tongo.. o kai nwichinwi ni bising “Aslong “ hwnwi kaisa panji tongo. Abo Tripura dophanino kaisa bedek o aslong hoda tabuk belai no endanger/kwmananaijak ,aboni bagwi o hodarogni sinimungrogno kisa khursana muchungo. Wanswk kwrwng Aristatol samani tongo” sakni hodano waire wai kwtal khe naituknai aphuruno a hoda tornai loknai” abono karwibo chwng okrarog ni khuko khwnamani tongo” mayung no romnakhe mayungno nango” kaisa kwmana naijak hodano tisane khe a hodani borokno nango,
Tabuk o Aslong hoda ni kokno sana thangkhe o hodani Geographical area nainaikhe nugo o hodarog tonglaimani thairog wngkha Tripura ni dhalai districtni longthorai valley chawmanu, natin manu ,thal charra, govindabari, kamalpur ni maharani,bharat chuduri kami , gondachara amchoini Ratan nagar, gomoti district ni mandrighat , rosiya bari, chapling charra , abono karwibo chini haste ganani Bangladesh haktor ni pansori area o kaibachi(50) nukhung tongbaio. O hodarogni bagmani mari tabuk joratwi 50,000 swkrog wngmano,
O hodarogni sinimung belaino kwmana lamao sogwijak, kubun bosongni tongraidabai gwdalwi borogni sinimung tolao. Educated eba rwngmari yaprio naikhe o Aslong hoda aswk bwskango agogwi manyakho . tabukbo baksa sirisiti ni borok dophani tongmung huk khwlailai tonglai kho,tongmani bo hachwk beser bisingo , kisa borokse kwtal jorani tongmungno mankho.
Jora kaisa o hodao belaino jwngjal nangwi thangmani nukjak kha 1980 bisi o jephuru Tripura hasteo danga nango aboni bisi chinwi(12) ni ulo o hodarogni bising kaisa bai kaisa koksalai manya kami- kami ,nukhung bai nokhung kasalai manya , thangsa twigatini twi nwng manlaiya , abohai wngwi thangkha ,aboni pher tamo boroni simi chengkha kebo saimanya , haikhemang bisa laikha ulo kamini okrarog wansuklaiwi o jwngjalni yakagna bagwi 1995 bisio “ ASLONG CULTURAL REFORMER`S ASSOCIATION” mungwi chawmanu area ni Thalcharra o Tripura rajya samelon hwnwi Tripura ni joto Aslong hodarog malai bodol swnamlai kha tei arono joto jwngjal yakaglaimanlai kha, o bodo bisa ni ulo thagwi thangkha, abono mwthangwi narwkna bagwi thangnai 2014 bisini simi haino hai chenglai phikha. Abohai goti thangjak o hodao nukjago.
Aslong hodani tongraidarog:-O aslong hodani hukumu-mukumu tongmung chamungrog no sana thangkhe 80% borokno hacwk bolongo tongwi huk khaui chawi tonglaikho. borogni lifestyle swlaijakmani aswk kwrwi ,a borokrogni langma haikheno achaiwi tongo, bolongni mui kwthwng phalwi nukhungo thapa hor chwngo. kisa borokse pohoro phaikho. O hodani tongtharo kwbangkukno hindu tei kisa borok Baptist Christian bai kwrwngjakbo tongo 2014 bisio “ ASLONG BAPTIST CHRISTIAN FELLOWSHIP” mungwi chawmanu amchoio o bodol achai kha,
Tripura dophani haino o aslong hodarogni lifestyle 90% no solai o tamni hwnba o Tripura dophanino kaisa bedek wngma bagwi, kami ni ochai hukumu , Roaja hukumu tabukbo o hodao tongo, kami o khoroksa umor chakra boroknono Roaja chongwi rwo tei kami naikolphang bini yagono ypharjago,
Mwtai atai surilaima bwkhak naharkhaibo saimano kamio hamya Chayani yakni yakag na bagwi kamio bisio waisa kami kerlaio , abono karwibo bisi paithak tei puilao buisu -sena o baba Goria no twiwi tongthoklaio. Kamio mwtai atai rilaima, swkal mwtai , noksuma , thumnairok, bonirok dalbida abo kaisa kamini maangpli, o hdaobo abohai kwrwngjak,
ECONOMIC ACTIVITES :- Hasteo o hodarogni economic status o nai naikhe ajina ni soilama wngkhai maikhul ajiwi tonnani jeborokni mai-khul kwbang aborokno gwnang hwnwi romjago. Chikon chikon khe hapung hathaio samungni bisingtwi huk khwlaina chengo,huko je kaimani muikwthwng-thaikwthwng abono maikhul, aborogno phalwi nokhungo nangmani manwirog pailaio.
Mai khul kaham manabagwi bolong kuthugo rwktharwi huk khaio, haikheno mai khulbo mano . waisa waisu pholiya khe biyalni bisingtwi bisi laijao.
MARRIAGE AND MARRIGE RITUAL:- Aslong hoda o kailaimung raidano sanathangkhe borok dophani kailaimung nono sawi mano haiphano , o hodao daltham khe kaijaklaio- 1) Brwilamni 2) chamrwi kamni 3) wawsu kaijakmni
“Brwilamni “ wngkha chwla jephuru 16-19 umor wngo aphuru sikla kami thigwui brwi braio, a jora kebo kebono kasuwi manya, sikla-siklino phiyokmani jora sikla ni chajakma twi kheno hamjaklaio, ulo ma-pha borogno kaiwi rwo.
‘ Chamri kamni “ wngkha chwla bini hamjakma brwino kaijakna bagwi bwrwini nogo thangwi tongwi mani chwla tongmung chamri pai manyakhe , mapha rogni muchwngtwi khwlaio , kai phano mano kaiyaphano rohormano.
Wawsu kaijakmni” wngkha kamio raida kaisatongo togmung sikla eba sikli kaijakyasini tonglaiwi samung hamya manjakkhe kamini raidatwi brogno kaiwi rwo.
Ochai ni hukumu kamiphang roaja ni yaktwi lampra mwtaini surimung bai o kalai mung khwlaijago.
MUSIC AND DANCE:- Aslong hodani hukumu aswk hwnwi mano , mwsamung ni bising tongo -goria,mamita, lebang, kwtwi mwsamung, dailo, akorog.
Rwchapmung ni bisingbo kaisa jduni hai “maya gwnangfa dada” rwchapmung tongo, tolao kisa khe rwchapmung swi phunukjakkha-
e……..e………e……..e………
gadi khamani twisa rukunggo
nwngbai manglaija mni
nwngba powidw thanglang
mayagwnagfa dadaywi
kwchangraifa lwkhino
nwngbai braifu manglaijak snai…….
Abono karwibo “Dangdu“ sumu “ sikla siklini bisingtwi khorang rwo..o rwchapmung musamung o hodani mangpli..
Death rituals :- Raida rwgwi naikhai o hodao thwiphuruni kastorog khaimani kisa juda khai nukjago, kami ni borok thwi khai a thwijaknaini nukhungo thangwi chubachu rwlaio,kwthwino ni mangno simalwngo twlangna swkang wani “khungra” swnamui khungrao kwtwini mangno dawi abono kitiwi mwsalaio, baksa wansugwi mano kwtwioba tamoni mwsalai abo tongthogwi mwsamaniya, khakhamwi nairwkmani mwsamwng. khoroknwi kham tamo, aboni talno rwgwi mwsajago..abohai chwng Reang dophani raidaobo nugo, aslong hoda bai Reang dopha sana thangkhe kwbang kukno sollai mani nukjago.
Abono karwibo je thwijaknai bini nukhungo hati barsa ulo kamini sandai masakrogno ringwi maikhwlai rwo .
Paithago okok saimano jesa phano wngthung o Aslong hodani sinimung o Tripura hasteni kaisa mari, o hodani kokthai , tonmung chamung , sinimung aborogno swilai laikwrango swi narwkyakhe , chini tipra dophani Aikhor kwmama hai kwmai thangnai..
next part ... P.T.O
Comments
Post a Comment