"Nwng Sakno Hamjaktwi no Buino bo Hamjakdi" Mark 12:31

“Kokborok Thungnukni bisingtwi lukubosong swlaijakmani koktun;kaisa cherwi naimung”
(Massage of social Transformation
in Kokborok Drama an analysis.)
-Janaka Tripura
Chapter - I
1.Khukmoson
(Introduction);-
Thungnuk wngkha borokrogni wansukmungno tei tongmung chamungno kokbai, khorangbai tail khaiwi luku bwskango thwngmani bisingtwi phunukmani mangpili abono Thungnuk, achao phuruni simi thwiyasak Hodao nukmani tangmung-twimung, chamung-numung bebaknono teisa borokrogno mokolbai phunugwi, khwnawi tongthok rimung tubumani abono thungnuk. Aboni bagwi ‘Natyashastra’ Bijab swinai Bharatmuni kaisa kokbwtang samani tongo-“Bibav anubab byabichari sanchari sanyugadras nispati” oboni kokmang wngkha ahai mwngsaswk manwino cherwi naiwi wansugwi paithago kaisa khao tongthokmung manmani abonono thungnuk hwnwi sakha.O Thungnuk abo wngwi mano mwnwikothok Thungnuk(comedy), khakhamani thungnuk(Tragedy), Rwchapmung Thungnuk (Melodrama) dalbi dal o Thungnukni bisingtwi lukubosong sichamni wngwi mano, mwtai-ataini thungnuk wngwi mano, hoda swlaijakmani koktunrog mano. Kokborok Thungnuk swijakmani uklogobo kwbangma wansukmung,khakamung tongwi mano abhaino Kokborok thungnukgo lukubosong swlaijakmani koktun mano ,abohai thungnukrog wngkha Sudhanwa Debbarmabai swijak “Egiye cholo”, Alindralal Tripurabai swijak “Lamani homchang”,Nagendra Jamatiabai swijak “Hakor bisingni ongkhorbaisidi” Kokborokni o Thungnukrogno twiwino lukubosog swlaijakmani koktunno cherwi naijaknai,
1.2 Muitu manma Hayungni
Thungnukrog:-
Kokborok Thungnukno twiwi cherna swkang Hayungni Thungnuk koktumarogno kisa khursathai kwlaio, Hayungo puila Thungnuk achaimani nukjagkha Greek haktorni simi, saimano abo Greekni Aeschylus ni jora 525BC-456 BC simi chengjakkha, abohaikheno Romano achaikha satok pitok khaijakmani bisingtwi aroni thungnuk swijaknani chengkha 272BC-207BC Liviusni jorani simi, Livius-ni soi mung wngkha Lucius Livius Andronicus oro saimano Romanrog bo Greekni Borokno paimani bisingtwi sokphaikha, Roman Thungnuk swijakkha Latin kokbai abo Greeknino sokphaio. Haikheno hayung gwnangwi pirjaknani chengkha, abohaikhe France-ni Thungnuk Greek tei Romanni ulo Franceni Thungnuk chengjago Haano hamjakmani rwgwi, Jisu kristono Lobmani rwchapmungbai swinani chengjakkha, Franceni kwchamkuk Thungnukni mung wngkha“The play of Adam” haikheno kochogwi phaiwi sokphaikha Indiao 1796 bisio Lebedeffshai borokni bisingtwi Bharat haktoro modernism Thungnukni yapri kaphaikha, oro kaisa kok sathai kwlaio Bharat haktoro Thungnuk chengjakmani wngkha 2000 BC swkang Achrya Bharat munibai swijak ‘Natyasashtra’ni simi, bini obo Thungnukya phano Thungnukni Elem swiwi karikha, bini ulo Kalidas,vas, Sudrak, borog swimani ulo jora kwdwkma romwi Sanskrit Thungnuk Hindu tongtharbai Muslim jwngjal wnglaimao Thungnuk swijaknani thagwi tongkha ulose Engrejrog Bharat haktorno naikolwi satok-pitok khai tongphuru luku sicharimung tubunani bagwi Russiani Lebedeffs mungwi borok khoroksani bisingtwi kolkatao hasteo Banglabai kokswlaijak Thungnuk phunukjagkha. Thungnukni mung “The Disguise” o Thungnukni simino Bharat haktor modernism sokphaimani nukjago. Hainohai Bharat haktoro Thungnuk phunuknani chengkha, omo wngkha hayungni thungnuk laibumani bechebo muitu manjakma kokrog.
Lebedeffsbai swijak thungnuk “THE DISGUISE” koktun bwlaini manpli
1.3 Kokborok Thungnukni Laibuma-
Kokborok Thungnukni laibumano rwksawi naikhai
saimano, Tripurao puila Thungnuk nukjakmani wngkha Bubagra Ratna manikya ni
jorao. Assam Burunji(Rajmala) mwngwi kaisa bijabni Tripura Burunji bechebo o koktuma
manjago, aro Bubagra Ratna Manikya ‘Kaliadoman’
jatra mwsawi lenglawi tongo, o koktuma aswk swrai swrai wngsukya phiya omono
sawi mano koktuma sanairog wngkha
Assamni Ratna kunduli Sharma bai Arjundas Boiragi borog khoroknwini
kokthum rimani bisingtwi o koktuma manjago,a jorani simi Tiprasa luku bosongo
twrwk twrwk jatra eba Gian palarog mwsanani chenglaikha,tabuk swlai bisi
kholbwrwi eba kholbwrwichi swkango purba Bongo eba tabukni Bangladeshni phaiwi
chini Tipra haa bwsani uanjwi khoro mwsawi thangphaio, abono karwi aphuru
Bangladeshni kwbangma haa panthorno Tipra Bubagrarogni yaphao chopjak tongmani,abaino
Tiprasarogni lukuhodaobo uanjwirogni a jatragan, kobigan bodolrogni nobar
kisamisa bujakkha. Abohaiikheno Tripura hao swijak Thungnuk kwrwi phano ahaino bodolbai
Ramyan-Mahabharatbi tonggwrwng naharwi Rabanbod, Sitaharan mwsamani kisa-misa
nukjagkha, phiyaba Tripura hasteo Tiprasarogbai
swijak Puila thungnuk nukjakma wngkha jana sikha achaima jorao 1948 Bisio Sudhanwa
Debbarmabai swijak ‘Egiye Cholo’,haiphano
o Thungnuk Kokwanjwi tei Kokborok dalogwi swijagkha obono engreji kokbai Bilingual Dramabo hwno, o
Thungnugni kothoma swngkha hai Borok bosongo gwnangrog kwrwirogni thani
kusupmung satokmungrog no twiwi o thwngnuk swijagkha, Thungnugo Tripura hasteni
‘Hukbar choba’ni kokbo khursak tongo, aboni ulo kwbangma jora romwino Tipra hao
swimung mwthakjagwi tongkha abono hainohai songchaphinani bagwi siklarog
bisingtwi-phatartwi luajima nalaiphikha haikheno 1972 bisio Shyamlal Debbarma
bai swijak ‘Bengswnal’ sapogwi
karijakkha, Phiya Bengswnal Thungnuk lukurogno mwsawi phunukjagkha abohai
koktuma manjakya, o swinai hainohai teikaisa thungnuk swiwi karikha 25th
May 1973 bisio ‘Govinda Manikya’ o Thungnuk
bijab khwlai karijakya phano lukurogno mwsawi phunukjagkha. A bisiono
Alindralal Tripurabai swijak ‘Lamani
Homchang’ swiwi karijakkha tei
October talni 11th Salmario lukurogno Rabindra Bhavano mwsawibo
phunukjagkha, o Thungnukno kokborokni 1st Proscenium Theatre hwnwi saimanjago. Aboni ulo 1974 bisio
Jagatbasi Jamatiabai swijak ‘Kolijug’,
1975 bisio Subudlal Jamatiabai swijak ‘Thwiphota’.
Aboni ulo 1978 bisio Tripura Political haphang swlaijakmani bagwi tei 1980
bisio oroi-poroi nangmabai kwbangma sal romwi siring-siring wngmani yagulo
Rajakhoro hainohai Thungnuk phunuknani chengjakphikha 1983 bisio Narendra
Debbarmabai swijak “Nobar Domsani
Kothoma” o thungnukno December talni 8th salmario Rajakhoro
mwsawi phunukjagkha, omo wngkha Kokborok Thungnukni 2nd eba ulnwi
Proscenium theatre o Thungnugno Direction rinai wngkha Nanda Kumar Debbarma,
1985 bisio Nanda Kumar Debbarmani
sakbaithang swijak “Kok kisa koktanghai”.
1985 bisio hainohai swiphikha “Mari”,
Randijwkma(1986), Sikhok(1986), Bolongni muktwrwi(1987) aboni ulo Divakar Debbarmabai swijak 1989 bisio ‘Chamari ompa’ o Thungnuk Assam hasteo mwsawi kwplai wngwi sokat
manjak, 1992 bisio hainohai Nanda kumar Debbarmani swijak “Imangni bwsarog”. 1995 bisio
Lampra kala Kendrabai twiduljak Ruhi Debbarmani “Chethuang” o Thungnuko Direction rwkha Madhusudan Debbarma o
Thungnuk Bharat haktorni Madhya Pradesh Vhupaloni Yuba utsav pandao puila (1st
Prize) Sokat manjak. Aboni ulo 1996 bisio “Khumpui”
Ruhi Debbarmabai swijak Abobo Bharitya Yuba utshab Kolkatao 2nd Prize
manjak, tei khoroksa Swikwrwng Narendra Debbarmanibo mojomo nukjakkha ‘Siyarini Pamtwi’,Khasiya(1976), imangni biphiring kobono(1982), mwnwkni-chati(1999), Achaima-haa(1982), Swkal sabo(2006),Paithakni
koktun(1987), haikheno kwnangma Kokborok Thungnuk tabuk joratwi swikongni
bwtwi thakyakho. omorog wngkha Kokborok Thungnukni laibumao chikonsa muitu
manma koktumarog.
Chapter-2
Kokborok Thungnukni bisingtwi Lukubosong swlaijakmung
2.1, “Egiye cholo”
Thungnuk –Sudhanwa Debbarma
Kokborok Thungnukni
laibumao puila yakbai swijak Kokborok Thungnuk manmani wngkha Sudhanwa
Debbarmabai swijak ‘Egiye cholo’ o Thungnuk
1948 bisini Tripura Bubagra jorani molo swijakkha, Bharat ha 1945 bisio Engrejrogni
yakni yokmani ulo Tripura haobo kaisa kwtal wnasukmung sokphaikha a jorani
silkla chalairogni bisingtwi abo wngkha 1945 ni ‘Jana sikha Andolon’ Tripurao
Rajtantra baiwi Gonotontra phaina naimajora, Tripurani Ranggwnangrog eba
Mohajonrog Hukbarkhai chanairogni thani Dadon(Tex) marwmani tei hukbar
khainairogno kusupmung, ajorano Tiprasa hodani Huk-kheto khaichanai
borokkosongrogni thani romphere sopre khaijakmani twi o Thungnuk swijakkha. O
thungnukni kothomao sajak tongmarog wngkha ahai, Golagatini Hukbar choba, oro
hukbar khainairog kokkhwnaya wngmani kokno sajakkha. Thungnuko Nayok wngkha
Rajendra Debbarma, Golagatio hukbar choba nangphuru kogjagwi thwinaini mungbo
Rajen, Thungnugo Policerogni tongmung sitrano lukuni bwskango romwi tisakha.
Thungnuk swinai Sudhanwa Debbarma bini Thungnugo Borok bosongrog bahaikhe
satokjak tong abono lukurogni bwskango dak-dakkhe phunukkha, lukurogno
thungnukni bisingtwi wansukmung phairio ,chinibo manthai tongo abo siring
siringkhe achugwi tongkhe manya aboni bagwi choba khainani nangnai, thungnukni
kokbothomao swijak tongmahai “Egiye cholo” bwskango himdi , achugwi tatongdi,
swinai oro communist no puitu thangnaiborok, o Thungnugo swinai khoroksa
thwnggwrwngni bisingtwi sarwmani nukjago-congressni tongmung chwngno kwchangkhe
tongnani rwgwlak, o thungnugo Tiprasarog Politicsni bwkhakbo yapri semani
nukjakkha.
2.2, “Imangni Bwsarok” Thungnuk –Nanda kumar
Debbarma
Kokboroko jotonisai
kaham thwngnuk saina thangkhai swikwrwng Nanda Kumar Debbarmani ‘Imangni Bwsarok’ kaisa hwnwi mano, o
Thungnuk 1992 bisio swijakkha, Kokborokno hamjagwi Kokborok kokni thinangno
wansugwi o thungnuk swijakkha, abosimiya bahaikhe thungnukni bisingtwi luku bosongno
swlaiwi mano, swinai bwswk swkangni simi imang nukjak, o kokle kubui... o imang
tini mukthang wngkha hwnwi mano, Thungnugo Harikumar mwngwi khoroksa burani
bisingtwi swinai phunuknani naikha bini bwsarog rwngkuchuk swrwngmani ulo sakni
–hukumu mukumu tei thwibai gwdaljak Rangchak ha amano pogwi thangmani, abohai
tongmung-chamungno swrai swrai khe lukubosongni bwskango phunugkha,
Omorog simiya thungnugo
Tongthar(Religion) tei Thwngrwng(Politics) bwkhaktwibo swinai phunuknani
naikha, Borokbosongo dale-dal tongthar, politicsrog phaiwi kok kaham-kaham sawi phemlokmani abohai
mangplibo nugjago,Thungnugo nugo Mohonta mungwi khoroksani bisingtwi swinai
sarwkha-“Ekmatro iswor sri Krishna
chwngno mukti rwoi mannai,ang kha kao nwngbo nhini logi tongwi o Krishna pujinani
saktharanw”. Omhai kaham-kaham kok swinai Hindu, Christian, Politicianrogni
bisingtwi borokbosongro Phemlok phaiwi swlaijakmanino phunugkha,
Chini borok bosongo
Doctor,Engineer tei kwbangma kuchuk beremo porikhe sakni Hukumu-mukumuno Pogwi,
Kanmung Chumung,Chamung-numung tei Kokrog pogwi thangbaio, Kubun bosongni
hukumuno swrwngwi Hoda-bosong swlaiwi thango omohai koktuma o thungnugo
nukjagkha.
2.3 “Hakhor
bisingni ongkhorbaisidi”(2002) -Nagendra
Jamatia
Nagendra
jamatiani Thungnuk(Natok) “Hakor bisingni ongkhorbai sidi” Tipra lukubosongni thani kaisa
Nangmani bithi hwnwi mano, tamoni hwnkhe o Thungnugo Tipra luku bosongni
hamyano tei mwnak puitubai kwlwkjakni yakagwi phainani bagwi Tiprasa dopharogno
koktun rwmani Thungnuk.
O Thungnugo sajkakha
chini sirisitini puitu khai phailaimani kami Chokdrini radiani kok tei
sajakkha wansukmani kok, aphuru soisimungni(Science) kokno wansugwise
manya kwrwi bithi bwrai, kamini ochaino hamya chayani samung tango,bithi bwrai
rio. Jotoni sai mwnakni lama wngkha Lumkhai sakhai mwtaini mungwi pun-tok tharmani swkalrogno rimani, abohai
kwbangma kami amchaini luku hodao wngwi tongmarogno phunugnani naijakha. A
jora Rwngni lama muthupjak hwnwi mao,
Thungnugo sajkma tongo A jora lekha pora porikhe Seler hakura wngo, samung khaiya
wngo , abohai kokrogno Okrarogni khuktwi sajakgkha.
Thungnugo(Natok) swinai
Nagendra Jamatia kwcham jorabai kwtal jorano manjunani bagwi bini Thungnugo Hathai mungwi Khoroksa Thwngwrwngni
bisingtwi hoda Swlaijakmani tei kwchambai kwtalno Yak romlairwnani koktunno
phunukna naikha, Hathaini Thwnggwrwngo cherwi naikhe saimano O Thungnugo Bini kanmung chumung Buini sai juda ,Pent,
Shart kanjak tei yago Bag(sola) twijak obohaikhe Thungnuk swinai
phunugkha.Aboni mari wngkha kwtal jorano rwgwi himnani tei mwnak puituni
ongkhorwi kwtalbai kwrwngnani marinose phunugo.
Hathaini thwnggwrwngni
bisingtwi swinai Nagendra jamtia mungtham manwino hodani norna naikha , aboro
wngkha-
·
Chwrairogno samungo chupukyawi Rwng
phwrwngnani.
·
Lumkhai-sakhai pun,tok tharyawi bithi
bwrai charwnani.
·
Swkal mwtai hwnwi butharlaima-tanlaimano
rosawi hamkrai lamao phainani
Swinai Nagendra Jamatia Bini ‘Hakhor bisingni
ongkhorbaisidi’ Thungnugni mwng narwkmaono saimanrwo, Tiprasa Lukubosongorog
jora kaisa mwnak puitubai kwlwkjak tongmani, aroni bachawi pohoro himni koktun
mano, swikwrwngni Kokrwbaio phan nukjakmani abo Bharitya Kavyashastrani
swikwrwng Bhaman,Kuntak hai borokrogbai sursaimano.
2.4 “Longtraini Ekolabya” Thungnuk -Nanda Kumar
Debbarma
Tiprasa hodao tabuk
jora nukjagwi tongmani kubui Hodani mangpili naina thangkhe Swikwrwng Nanda
kumar Debbarmani ‘Longtraini Ekolobya’
Thungnug khursayakhe tongwi manya, oro swngwi mano bobohai kubui Hodani
mangpili, o mangpili wngkha Tiprasarog manthai seplejakmani mangpili, kuchugo
kasanani bagwi lama segwi najakmani, Bukhukni Chamung Segwi chajakmani
mangpili,
Thungnuk bisingni kokno
cherwi naikhe saimano, Ekolobya mungwi
khoroksa kamini chwrai bo Dronni thani badukhung swrwngna thangmani
maswrwngliya, tamoni hwnkhe Dron saimano bono phwrwngkhe binisai kwplai wngwi
thangnai, swrwngwi mano phiya kaisa manwi bono marwnai abo wngkha ‘Yasima
bura”, omo wngkha chini jotonisai
nangkugmnai manwi, abonose snwi tongo, aboni mari wngkha khamaimung, kusupmung,
Thungnugo Sikla
khoroksani bisingtwi Thungnugni NUK-2 o swinai sarwkha-
“ Man gwnang chuchu Bishmo, nwng Chini hani Bubagwra, nini kokbai chini
hao bebek samung tangjawi tongo, chwng Longtrai hathaini borok o haktorni bwsa,
Kasmirni simi Kanya kumara tei Gujratni simi Arunachal chini achaima ha. Abono
nugwi chini khakwlap chuksawi phaio, chwngbo o haktorni bedek deksa chwngbo o
hani bwsa bwtwirog. Chini kamio norokni hai kuchuk beremni borokni yapha tolani
hadwlwi kwlaiyaphano chwng norokno khulumo,
manio,.........................................Kochogwi phaiya –chwng jorani
Rung chogwise phaio. Ani achaimani, torsamani, sichamani, ani langmani ani
bwkhani Longtrai hathai ,abo ha hapung ,Holong tei twisa twikhereng
simiya,chini sakni thwibai gwdaljak”
Sakani o Sikla samani
kokbwtango saimano, Chini Hano chwng bwswk joratwi hamjak, chwngbo o haktorni
bwsa chinibo manthai tongo, chinibo swrwngthai tongo, phiyaba tamoni bagwi tini
Longtrai Hathaini bwsarognokhe o manthai rwjakya, Mokol keplengbai tamoni
naisikjakya, omohai kokrogbai swinai Lukubosongni thani koktun rwkha.
Nanda
Kumar Debbarmabai swijak “Thungnuk Bwchap” |
Nagendra Jamatiabai Swijak
“Hakor Bisingni Ongkhorbai sidi” |
Chapter 3
3.1 Thungnuk swijakmani uklogo tamo kokkwcharmung
man
Puila ‘Egiye cholo’ Thungnuk swijakmani kokno
wansugwi naikhe oro omohai kokkwcharmung mano je Tiprasa luku bosongrog bo
jorani simi buini Dophabai kusupjaknani
chengkha, Tiprasarog Hukni simi rwngtwi rwngyatwi kheto khwlainani swrwngmno wansarog naisik manya, abohai tongmungo
ta tongdi satokjakmani yakni yogwi phaidi hwnwi oro kok kwcharmung mano.
‘Imangni bwsarog’ Thungnug swijakmani uklogo
swinai omohai kokkwcharmung rwo, Chini dophao Kuchuk beremni rwngmung
swrwngkhai sakni hukumu-mukumurogno pogwi thangnani kokya, chwng Orono Thwinai
orono thangnai hwnwi khao gosinani kokno kwcharo, Chini Thangsung Jorao chwngno
kwbangma borokrog phemloknani phainai haiphano a kokrogno khunjuo kanyawi,
sakni,Dophani,Lukuni Hamrinose tubunani
bagwi sao.
‘Hakor baisingni ongkhorbaisidi’
Thungnugni uklogo omohai kok kwcharmung mano, Chini Tiprasa hodarog agini
tongmung chamungbai simi tongkhai tei wngliya,Jora swlaijakma Jorabai baksa
borokni tongmung – Chamungnobo swlainani kokno sao, Chwng joto Pogwi thangnai o
kokno saya –omono sao Chwng kahamno romwi narwgwi hamyano khibinani o koknose
sao,
Tei
kaisa ‘Longtraini Ekolabya’
Thungnugni bisingtwi o kokkwcharmung rwo, Luku bosongrog Hodao tamoni aswk
satokjakna nang, Kuchuk bosongni Borokrog Chikonno satokmani, chini manthai
tamoni seplejak, bahaikhe boro seplejagwi tong aboni twi hojak wngnani kokno
kwcharo. Tirasarog swrwngna muchungwibo sep manya, tamoni bagwi manya o kokno
swngnani jora sokphaikha, obotwi kokrogno sinani kokkwcharmung rwo.
3.2 Egiye cholo, Imangni bwsarog, Hakhor bisingni
ongkhorbaisidi tei Longtraini ekolobya thungnugbai lukubosong bwswk joratwi
swlaimung nukjakkha
Sakani
o Kaitham Thungnukni Bisingtwi Luku bosongo eba Tiprasa dpohao mojomono
swlaijakmani nukjakkha, ‘Egiye cholo’
Thungnugo satokjakmungni yakni yogwi
phainani lamano swrwngkha, Sichanani lama naituknani tei khoroksa tei
khoroksano chubanani aborog natokni bisisingtwi lukubosongo swlaijawi phaikha,
‘Imangni bwsarog’ thungnugni bisingtwi
Lukubosongo kwbangmano swlaijagkha Amani kokno hamjaknani rwngkha, Abohaikheno
Tiprasa lukubosongo 2015 bisini simi Tripura university Amani kokbai porinani
sep mankha, kwbangma TCS,TPS, officer wngwi mankha, kanmung –chumung kwmawi
thangjakno hainohai kwthang khwlai tonanani lam mankha,
Abohaino ‘Hakhor bisisingni ongkhorbaisidi’
thungnukni bisingtwibo mojomono luku bosongo kwtal swlaijakmung nugkha,
Tiprasarog kwcham tongmungno khibimabai soisimung tei rwngmung o kuchuk kasawi
mankha, swkal hwnwi butharlaimarog aginihai aswk nukjakliya,
‘Longtraini Ekolabyani’ bisingtwibo chini Lukubosongo swlaijakkha
wansukmung, naharmung, khabachamung, hamyani logi chobakhaiwi manthai sannani
samungrogo kwtal wansukmung swlaijakkha, tei Kusupnai(Sashok) rogni bwskango
bokhorok tiswi kok sanani phwrwngkha,
Rosamung(Conclusion:-
Paithago kokrwbaini
kwbangma wansukkwrwngni swimungrogbai chwng mankha Thungnuk wngkha Borokni
langmo achai phuruni simi thwiyasak nukmani tongmung chamungno teiwaisa
nukmani, aboni bagwi Thungnugnobo Hodani kaisa mangpili hwnwi mano, Kwcham
Bharatiyani wansugkwrwng Achariya Bharatmuni bini “Natyashastra” bijabo Samani tongo-“Thungnuk wngkha Kokrwbaini Phola” Thwngnuk borokni
tongmung-chamungno swlaimano hodano swlaimano, kaisa Lukubosong kwlwgwi
tongmano sochawi tubunani phan tongo,
Chwng
nugkha Hayungo Thungnuk Greekni simi chengwi Roman, France, Bharat abohaikhe
Tripura haste jora sokphaikha,tabuk Kokborok thungnugobo mojomo yapri sewi
lukubosongni thani thokmung,Naithokmung, wansukmung tubuwi phaikha. Lukubosongo
swlaijakmani uklogo Kokborok Thungnukni yak tongo, o kok kubui. jora kaisa
Tripura hasteo Thungnuk mwsajakmani mwtairogno simi rwgwi mwsajago, jora,thai,
tongkhor swlaijakmahai Kokborok Thungnukni yapribo kwtal-kwtal wngwi phaikha,
swijagkha Lukubosong swlaijakmungni Thungnuk, Khakhamani Thungnuk(Tragedy),
Mwnwi kothok Thungnuk(comedy) dalbi dal. Kubun Kokrwbairogni hai aswk Gwnang
wngmanya phano, Ganao thangwi kok sanani joraswkle mankha.
Swimuk (Bibliography)........
1. Jamatia,Nagendra,2001,
Hakhor Bisingni ongkhorbaisidi,Tribal
Research and Institute(TRI), Tripura Printras and publication Melarmath.
2. Debbarma,
Nanda kumar ,Thungnuk Bwchap, First
published; nov2015, Akshar publication Agartala,
3. Debbarma,Rabindra
Kishore,2013,Kokborok kokrwbaini Rukungo,Jora
publication,Krishna nagar Agartala,
4. Chwdhuri,Kumud
kundu,Kokborok Basha o Sahitya,
5. Kokborok
Committee(Tripura Haphang), Yakhwtwng,2000,Edt.Chandra
kanta murasing,Published by New Quick Print 11 jaganath bari road,Agartala,
Comments
Post a Comment